بیمه های باربری

از زمانی که انسان اقدام به تجارت نمود و حوزه داد و ستد را از شهر خود فراتر برد ، همیشه یکی از نگرانیهایش از دست دادن سرمایه اش بود. زمانی که راه های آبی برای تجارت باز شدند و کشتی ها کالاها را به سراسر دنیا رساندند به واسطه بعد مسافت این نگرانی ها بیشتر شد روی همین حساب underwriters  یا بیمه گران (کالا) بوجود آمدند و تجارت شکل دیگری به خود گرفت. از دیرباز نقش شناور ها و کشتی ها در این زمینه بسیار با اهمیت بودند و نوع کشتی ها به نوع کالا وابسته شد. کشتی های کانتیر بر، فله بر، لاینر ، چارتر و ... بوجود آمدند .  نظر به سود آور بودن و تعادل میزان خسارت در رشته بیمه های باربری، رویکرد شرکت های بیمه ای به این رشته که قدیدمی ترین رشته بیمه ای نیز می باشد بیشتر گردیده است. لیکن آشنایی با اصول این رشته و انواع وسایل نقلیه و شرایط و قوانین حمل، خالی از لطف نیست. در این مقاله تصمیم بر این است تا با یکی از انواع  این کشتی ها  آشنا شویم.

بخش اول: کشتی چارتر

چارتر پارتی یا قرارداد اجاره کشتی، قراردادی است که مالک یا صاحب کشتی، آن را برای استفاده و حمل دریایی کالا، یا حمل مسافر یا به منظور سفرهای تفریحی در اختیار و اجاره مستاجر یا اجاره­ کننده  قرار می دهد. لیکن مالک کشتی مدیریت و دریانوردی کشتی را همچنان در اختیار و کنترل خود دارد ولی محل و جای مخصوص بار (مانند انبارهای کشتی) و ظرفیت آن (در کشتی­ های باری) یا جایگاه حمل مسافر (در کشتی­ های مسافربری) توسط اجاره­کننده اشغال می ­شود.

کلمه چارتر پارتی(charter party) از ریشه لاتین گرفته شده است و کلمه کامل لاتین آن Carte Partieبوده است و به معنی "قرارداد پاره شده" می­باشد با این مفهوم که  سندی است که در دو نسخه نوشته شده است و هر کدام از طرفین قرارداد نصف نسخه را نزد خود نگهداری می­کنند.

در قدیم و به ویژه در عهد یونان باستان دو طرف یعنی طرفین متصدی حمل و صاحب کالا برای عقد قرارداد حمل کالا و اثبات وجود چنین قراردادی پس از توافق حمل کالا آن را به دو قسمت مساوی تقسیم می کردند و در هنگام بروز اختلافات یا برای اجرای کامل این قرارداد از آن استفاده می­ کردند.

بنابراین، چارتر پارتی در کشتیرانی به واقع قرارداد حمل کالا است و بدین معنی است که با عقد قرارداد حمل دریایی  کالا مسئولیت­ها، وظایف، هزینه­ها و حقوق طرفین قرارداد حمل و نقل دریایی یعنی مالک کشتی و اجاره­کننده به صراحت مشخص می­گردد که در صورت بروز هر گونه اختلاف نظر بین آن­ها، اختلافات در دادگاه یا به هر طریقی که در قرارداد توافق شده است، رسیدگی می­­شود.

- اجاره­کننده (charterer)

شخص یا سازمانی که کشتی را جهت جابجایی مسافر و یا بار اجاره می­کند. مالکیت بار ممکن است با خود اجاره ­کننده باشد و یا او از طرف شخص دیگری وظیفه جاب­جایی بار را متقبل شده باشد. صاحب کشتی و اجاره ­کننده قراردادی مبنی بر اجاره کشتی و مسئولیت ­های هر یک از طرفین تنظیم می ­کنند.

- انواع چارتر

1- چارتر زمانی (Time charter): در این نوع چارتر کشتی برای یک بازه زمانی تعیین شده اجاره داده می­ شود و صاحب کشتی هنوز مسئولیت مدیریت کشتی را به عهده دارد و اجاره­ کننده بندرها و مسیر رفت و آمد کشتی را مشخص می­نماد. اگرچه این نوع قرارداد بلندمدت است اما نرخ در آن به صورت روزانه محاسبه و باید هر سه ماه تسویه گردد.

2- چارتر سفری(Voyage charter): در این نوع چارتر کشتی برای سفری مشخص اجاره داده می­ شود و بندر مبدا، مقصد، واسط و محدودیت ­های بار از همان ابتدا در قرارداد درج می­ گردد. در این نوع قرارداد نیز اجاره­ کننده کنترل کشتی را به عهده دارد اما وظیفه نگهداری کشتی با مالک می ­باشد.

3- چارتر دی مایز(Demise charter): در این نوع چارتر کشتی بدون خدمه، تدارکات، سوخت و آذوقه اجاره داده می­ شود. لذا معمولا اجاره­ کننده خود در حرفه دریانوردی می ­باشد و یا یک بنگاه حرفه­ ای را به عنوان مدیر عملیاتی کشتی استخدام می­ کند. در این نوع از قرارداد فرمانده کشتی مستقیما از اجاره­ کننده و نه مالک کشتی دستور می ­گیرد و در این حالت معمولا مدت زمان اجاره طولانی می ­باشد. این نوع قرارداد تقریبا نوعی از قرارداد اجاره به شرط تملیک می­ باشد و صاحب کشتی مدیریت عملیات بندری و فنی را در بندر انجام می­دهد.

در جدول ذیل انواع چارترها از لحاظ پرداخت هزینه­ ها با هم مقایسه می­ شود:

کشتی های تحت قرارداد چارتر از منظر بیمه های باربری:

از آنجایی که حمل کالا با کشتی های چارتر ریسک بیشتری دارد و میزان کالا های متعلق به بیمه گزار در آن زیاد است، لذا صدور بیمه نامه های باربری جهت حمل کالا با کشتی های تحت قرارداد چارتر مشمول 20% اضافه نرخ می گردد.

منابع:

A beginner’s guide to marine time law by Rishabh Srivastava