توسعه علمی، فنی، اقتصادی و فرهنگی هر سازمان بدون پرداختن به امر پژوهش با موفقیت چندانی همراه نخواهد بود. در واقع پژوهش موتور محرک پیشرفت و توسعه محسوب میشود. حتی اگر نشانههایی از توسعه بدون پرداختن به مبانی پژوهشی رخ دهد آن توسعه، مستمر و پایدار نخواهد بود و نمیتواند مسیر مطمئنی را طی کند. بنابراین، پژوهش مبنای توسعه است و تضمینی برای استمرار توسعه به شمار میآید.
با عنایت به نقش و اهمیت پژوهش در سازمانها، آن چه که اکنون برای سازمانهای پیشرو در کشور اهمیت دارد، شناسایی دقیق موانع و تنگناهای پژوهش و اقدام عملی برای رفع آنهاست. اکنون بیش از هر زمان دیگر این پرسش مطرح است که چرا بخش تحقیقات و پژوهش گاهاً از رشد و بالندگی کافی برخوردار نیست؟ اولین گام برای سامان بخشیدن به امر پژوهش، دستیابی به درک درستی از توانمندیها، امکانات موجود و نیز پی بردن به نقاط قوت و ضعف برنامههای تحقیقاتی است. لذا باید موانع رشد فراراه آنها برداشته شده و شرایطی فراهم شود که بیشترین باروری استعدادهای علمی و منابع انسانی تحقق یافته و به شکوفایی علمی منجر گردد.
آگاهی از موانع تحقیقات و مرتفع نمودن آنها به منظور ارتقای کیفی و کمی پژوهش در پژوهشگاهها، با توجه به نقش کلیدی آنها در توسعه کشور، ضروری به نظر میرسد. لذا پژوهشها نشان میدهد که عوامل مدیریتی از قبیل سبک مدیریت، عدم اعتماد به نتایج پژوهشها و نیز ضعف در مدیریت پژوهشی در توسعه تحقیق و پژوهش در بسیاری از سازمانها تأثیرگذار است. همچنین عوامل ساختاری از قبیل ضعف ساختار بخش پژوهشی، جایگاه نامناسب بخش پژوهش و ضعف فرهنگ تحقیق و پژوهش در توسعه تحقیق و پژوهش بسیاری از سازمانها مؤثر است. از سویی عوامل فرآیندی پژوهش مانند ضعف نیازسنجی، طولانی بودن فرآیند بررسی پروپوزالها و عدم دسترسی پژوهشگران به اطلاعات در توسعه تحقیق و پژوهش تأثیرگذار میباشد. در نهایت عوامل انسانی مانند کمبود مهارت پژوهشگری در کارشناسان، عدم انگیزه کارشناسان و عدم اعتماد کارشناسان به نتایج پژوهش در توسعه تحقیق و پژوهش در سازمانها تأثیرگذارند.
با توجه به یافتههای پژوهشهای مستدل، به نظر میرسد ثبات مدیریت و همچنین استفاده از مدیران تخصصی در حوزههای مختلف سازمانی میتواند نقش مؤثری در توسعه تحقیق و پژوهش در سازمان داشته باشد. بنابراین لازم است از بوروکراسی حاکم بر فرآیندهای پژوهشی کاسته شده و روند آموزش و تربیت پژوهشگران سازمانی با تأکید بر تخصصیتر شدن این آموزشها سرعت پذیرد تا ضمن تأمین رضایتمندی و انگیزه پژوهشگران سازمانی، امکان بهرهمندی سازمان از بهترین نتایج پژوهشهای تحصیل شده کارکنان پژوهشگرش به وجود آید.